«Με φτερά πίστης και τιμής συνεχίζουμε να φυλάμε τους ουρανούς της πατρίδας» είπε ο επισμηναγός Γιώργος Σωτηρίου - Τασούλας: Πάντα ψηλά κύριε Επισμηναγέ, πάντα ψηλότερα
Συγκίνησε ο επισμηναγός Γεώργιος Σωτηρίου από την ομάδα Ζευς της Πολεμικής Αεροπορίας με το μήνυμά του με αφορμή την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου.
Αφού έκανε επίδειξη των ικανοτήτων του και των δυνατοτήτων του αεροσκάφους του, ο ιπτάμενος της Πολεμικής Αεροπορίας με περισσότερες από 1700 ώρες πτήσης σε αεροσκάφη F16, είπε:
«Καλημέρα Θεσσαλονίκη καλημέρα Ελλάδα. σήμερα τιμάμε εκείνους που ύφωσαν το ΟΧΙ και πέταξαν πάνω από κάθε φόβο. Με φτερά πίστης και τιμής συνεχίζουμε να φυλάμε τον ουρανό της Πατρίδας, χρόνια πολλά Ελλάδα».
Όπως είπε ο συντονιστής της πτήσης από το έδαφος «μια από τις διελεύσεις αφιερώνεται σε όλους τους άνδρες και τις γυναίκες των σωμάτων ασφαλείας που δίνουν μάχη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας, σε όλους εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την πατρίδα μας και στις οικογένειες των συναδέλφων που έπεσαν εν ώρα καθήκοντος. Του αντριωμένου ο θάνατος, θάνατος δεν λογιέται»
Στην αντιφώνησή του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας, είπε: «κύριε Επισμηναγε, σε αυτές τις στιγμές, στα φτερά σας επάνω σηκώσατε ψηλά όλη την Ελλάδα που σας παρακολουθεί με θαυμασμό και υπερηφάνεια. Συνεχίζετε οι Ένοπλες Δυνάμεις μας να κάνετε αυτό που ξέρετε. Να προστατεύετε την ακεραιότητα της χώρας σε στεριά, θάλασσα και ουρανό. Εμπνευσμένοι από τους ηρωικούς πολεμιστές του 40. Συνεχίστε να προστατεύετε την ελευθερία και την ακεραιότητα με άγρυπνα τα μάτια στη φύλαξη των ανοικτών ελληνικών οριζόντων. Πάντα ψηλά κύριε Επισμηναγέ, πάντα ψηλότερα. Χρόνια πολλά! Ζήτω η 28η Οκτωβρίου του 40»
Ο Γιώργος Σωτηρίου εισήχθη στη Σχολή Ικάρων το 2006 και τοποθετήθηκε το 2012 στην 115 Πτέρυγα Μάχης με αεροσκάφη F-16 Block 52+. Από το 2013 υπηρετεί στην 343 Μοίρα και έχει καταγράψει πάνω από 1.800 ώρες πτήσης, εκ των οποίων περισσότερες από 1.700 σε F-16.
Παρόντες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός, οι υπουργοί Εθνικής Άμυνας Ελλάδας και Κύπρου, πολιτικοί αρχηγοί, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, της Εκκλησίας και των Ενόπλων Δυνάμεων
Το πρώτο μέρος της περιλαμβάνει πολιτικά τμήματα και ακολουθούν μηχανοκίνητα και πεζοπόρα τμήματα και των τριών Οπλων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας
Η παρέλαση θα ολοκληρωθεί με τη θεαματική αεροπορική επίδειξη της ομάδας "ΖΕΥΣ", όπου ο επισμηναγός Γεώργιος Σωτηρίου θα κάνει με μαχητικό F-16 ασκήσεις ακριβείας και εντυπωσιακούς ελιγμούς πάνω από τον χώρο της παρέλασης, στη νέα Παραλία, ενώ μέσω ασυρμάτου θα συνομιλήσει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τασούλα.
Συγκεκριμένα, στην παρέλαση θα δούμε από κοντά τις δυνατότητες του ελληνικής κατασκευής συστήματος anti - drone «Κένταυρος», το οποίο δοκιμάστηκε επιτυχώς σε ελληνικές φρεγάτες που συμμετέχουν στην «Επιχείρηση Ασπίδες» στην Ερυθρά Θάλασσα, αποτρέποντας επιθέσεις από drones των Χούθι.
Επιπλέον, το κοινό θα «γνωριστεί» με το όπλο ηλεκτρονικού πολέμου «Υπερίων» που έχει δυνατότητες κατάρριψης εχθρικών drones και προορίζεται για μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού αλλά και με ρομποτικό σύστημα εξουδετέρωσης αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών.
Σε επίπεδο αρμάτων μάχης, θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε άρματα Leopard του Στρατού Ξηράς εξοπλισμένα με ειδικά «κλουβιά» που τα προστατεύουν απέναντι σε ενδεχόμενα χτυπήματα στον πύργο του άρματος.
Παράλληλα, θα παρελάσουν μη επανδρωμένα και αυτόνομα ελικόπτερα καθώς και UAVs και κάθετης απογείωσης drones που αξιοποιούν δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης.
Ανάμεσα στα άλλα συστήματα, το κοινό θα δει από κοντά μια σειρά από πυραύλους αλλά και κατευθυνόμενες βόμβες τελευταίας τεχνολογίας με υψηλές επιχειρησιακές δυνατότητες.
«Η θυσία τους αποτελεί υπέρτατη τιμή για την πατρίδα μας που τα χώματά της είναι ποτισμένα από το αίμα και των ιδρώτα των αγώνων των αδελφών μας» είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης
Η Κυπριακή Δημοκρατία και ο κυπριακός Ελληνισμός σάς ευχαριστεί, σάς ευγνωμονεί και σάς αποδίδει τις πρέπουσες τιμές ως ήρωες της πατρίδας, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μιλώντας σήμερα, κατά την τελετή επαναπατρισμού των οστών 16 ηρώων της ΕΛΔΥΚ που έπεσαν κατά την τουρκική εισβολή του 1974.
«Η θυσία σας, ανάμεσα σε πολλά άλλα, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα ενότητας, σύμπνοιας και κοινού οράματος», ανέφερε.
Στον επιμνημόσυνο λόγο, στην τελετή που έγινε στον ιερό ναό Της του Θεού Σοφίας στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι η θυσία τους αποτελεί υπέρτατη τιμή για την πατρίδα μας που τα χώματά της είναι ποτισμένα από το αίμα και τον ιδρώτα των αγώνων των αδελφών μας. «Είναι τιμή μας που η ΕΛΔΥΚ, από την πρώτη στιγμή της παρουσίας της στην Κυπριακή Δημοκρατία μέχρι και σήμερα στέκεται ακλόνητη και σταθερή, ενισχύοντας καταλυτικά την ασφάλεια και την αμυντική μας θωράκιση», σημείωσε.
Μόλις χθες, σημείωσε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, 20 Ιουλίου 2025, μάς ξύπνησαν και πάλι οι σειρήνες της εισβολής του 1974. Σαν χθες, ανέφερε, πριν 50 και πλέον χρόνια, λίγες μέρες μετά το προδοτικό πραξικόπημα, η Τουρκία άδραξε την ευκαιρία και με το πρόσχημα της εγγυήτριας δύναμης εισέβαλε στην Κύπρο, υλοποιώντας διαχρονικούς στόχους και σκορπώντας τον θάνατο και την καταστροφή.
Δυστυχώς, είπε, η ΕΛΔΥΚ ήταν ένας από τους πρώτους και βασικούς στόχους των Τούρκων εισβολέων και οι δυνάμεις της μέχρι ακόμα και τη δεύτερη φάση της εισβολής χτυπήθηκαν ανελέητα. «Οι Τούρκοι γνώριζαν πολύ καλά τη δύναμη, την άρτια εκπαίδευση και την αποτελεσματικότητα των Σωμάτων της ΕΛΔΥΚ και ήταν πρώτιστος στόχος η εξόντωση και η εξολόθρευσή της», επεσήμανε.
«Τα ονόματά τους γράφτηκαν στην Ιστορία
Σήμερα, δήλωσε, βρισκόμαστε όλοι εδώ, για να κηδεύσουμε και να τιμήσουμε 16 αδελφούς μας Έλληνες στρατιώτες της ΕΛΔΥΚ, οι οποίοι άφησαν την τελευταία τους πνοή στο πεδίο της μάχης. «Τα ονόματά τους, ήδη, γράφτηκαν στην Ιστορία και στον μακρύ κατάλογο των ηρωικώς και ενδόξως πεσόντων των εθνικών μας αγώνων. Όλοι, νέοι άνθρωποι, κατά το πλείστο εικοσάχρονοι, έπεσαν εν ώρα καθήκοντος και τίμησαν την καταγωγή και το έθνος τους», επεσήμανε.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης διάβασε τα ονόματα όλων: Ανδριτσόπουλος Ελευθέριος του Ιωάννη, Νικητόπουλος Λάμπρος του Ηλία, Κουτρούλης Στέφανος του Νικολάου, Ξένος Θεόδωρος του Γεωργίου, Τσουκαλάς Νικόλαος του Δημητρίου, Ελευθερόπουλος Θεμιστοκλής του Κωνσταντίνου, Γιαννέλος Δημήτριος του Απόστολου, Βολακάκης Μάριος του Γρηγορίου, Ρούσης Γεώργιος του Τρύφωνα,Κρητικός Νικόλαος του Θεοδοσίου, Παπαλάμπρου Βασίλειος του Δημητρίου, Ρούσης Σεραφείμ του Λάμπρου, Τσιτιρίδης Κωνσταντίνος του Ιωάννη, Κουκουλάρης Χρίστος του Κωνσταντίνου, Παπαλαμπρίδης Γεώργιος του Στέφανου, και Χαραλαμπίδης Θεόδωρος του Ιορδάνου.
Αναμετρήθηκαν, ανέφερε, με την ιστορία και φάνηκαν αντάξιοι της αποστολής τους. «Η Κύπρος και ο απανταχού Ελληνισμός τους τιμά και τους αποδίδει τις πρέπουσες τιμές, όπως ακριβώς αρμόζει σε πεσόντες ήρωες της πατρίδας. Επιτέλεσαν το καθήκον τους στο έπακρον και η Κυπριακή Δημοκρατία τους ευγνωμονεί και αναγνωρίζει την προσφορά τους», επεσήμανε.
Όπως αναγνωρίζει, συνέχισε, απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους συγγενείς, και τις δικές σας θυσίες, εσάς που κληθήκατε να σηκώσετε το ατέρμονο βάρος της απώλειας, εσάς τους ήρωες της ζωής που συνεχίσατε τον αγώνα μέσα στον δυσβάσταχτο πόνο του χαμού και της θυσίας των αγαπημένων σας. Και, ναι, δικαιούστε να νιώθετε περήφανοι για την παρακαταθήκη και το βαρύ και τιμημένο όνομα που σας κληροδότησαν.
«Αντλούμε καθημερινά δύναμη από τις θυσίες των ηρώων της πατρίδα μας»
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέφερε ότι αντλούμε καθημερινά δύναμη από τις θυσίες των ηρώων της πατρίδας μας, των ηρώων του έθνους, από κάθε συμπολίτη και Ελλαδίτη αδελφό που προσέφερε τις υπηρεσίες του, για να υπάρχει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία. Το χρωστάμε στους οπλίτες και αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ που τιμούμε σήμερα που προσέφεραν ό,τι πιο πολύτιμο είχαν, την ίδια τους τη ζωή, για να σώσουν αυτόν τον τόπο από την υποδούλωση, την καταστροφή και τον αφανισμό, σημείωσε.
Ανέφερε, ακόμη, ότι η Αθήνα, η Μεσσηνία, η Χαλκιδική, η Ηλεία, η Φθιώτιδα, η Κρήτη, τα Γιαννιτσά, η Καστοριά, τα Ιωάννινα και η Έδεσσα, σήμερα, εδώ σε αυτόν τον Ναό, σμίγουν με τα ηρωικά χώματα της Κύπρου και στέλνουν το μήνυμα του κοινού αγώνα μέχρι την ευλογημένη ώρα της απελευθέρωσης.
«Επιστρέφουν ως σύμβολα τιμής στην αγκαλιά της μάνας Ελλάδας»
«Σήμερα ένα μέρος από αυτούς τους ήρωες επιστρέφουν στην αγκαλιά της μάνας Ελλάδας. Δεν επιστρέφουν όμως ως σκιές, δεν επιστρέφουν ως άψυχα λείψανα, επιστρέφουν ως φλόγα, ως σύμβολα τιμής, ως η ζωντανή απόδειξη πως η ελληνική ψυχή δεν λυγίζει , δεν υποχωρεί, δεν λησμονεί», δήλωσε ο Υφυπουργός Άμυνας Αθανάσιος Δαβάκης.
Στο δικό του επιμνημόσυνο λόγο ανέφερε ότι αυτά τα αγιασμένα κόκκαλα μπροστά μας είναι που κράτησαν ζωντανό το όραμα μιας ελεύθερης Κύπρου, που δεν λιγοψύχησαν μπροστά στον όλεθρο, που δεν υπολόγισαν τον θάνατο, που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την τιμή του έθνους, διχασμένου τότε, αλλά όχι νικημένου.
Οι στρατιώτες, οι έφεδροι, οι αεροπόροι, οι ναυτικοί που έδωσαν το παρόν τότε, στην πιο τραγική ιστορία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, επιστρέφουν σήμερα μέσα σε δάκρυα σιωπής, αλλά και μεγάλης περηφάνειας, πρόσθεσε.
Η πατρίδα, επεσήμανε, δεν τους ξέχασε, έστω κι αργά τους αναγνώρισε, τους ταυτοποίησε, τους τίμησε – όσο μπορεί να τους τιμήσει – και τώρα τους δέχεται ξανά για ν’ αναπαυθούν στο χώμα που τους γέννησε, που τους δίδαξε τί θα πει ελευθερία, τιμή και χρέος.
«Δεν αρκεί μόνο αυτή η τελετή. Δεν αρκεί η σημαία, ο ύπνος, η παρουσία. Το πραγματικό χρέος αρχίζει μετά. Να μην ξεχαστούν, να γίνουν παιδεία, να γίνουν μνήμη ζωντανή. Να διδάσκονται στα σχολεία, στα στρατόπεδα, στα σπίτια μας. Όχι ως μια θλιβερή ήττα, αλλά ως μαρτυρία θάρρους, αυταπάρνησης και ενότητας», ανέφερε.
Ο κ. Δαβάκης είπε ότι από την Πάφο μέχρι τον Έβρο και από την Καρπασία μέχρι την δική του πατρίδα, την Μάνη, το μήνυμα είναι ένα: «ο ελληνισμός όσες φορές κι αν γονατίσει, πάντα σηκώνεται. Και όσοι πέφτουν για την πατρίδα μας, ποτέ δεν πεθαίνουν».
Η Κύπρος μπορεί να είναι ακόμα ακρωτηριασμένη και να πονά, πρόσθεσε, αλλά μέσα από αυτόν τον πόνο φυτρώνει η δύναμη και μέσα από το χώμα που σκεπάζει τα ιερά τους κόκκαλα θεριεύει η μνήμη και το χρέος.
Ο Υφυπουργός Άμυνας αναφέρθηκε στην γνωριμία του σήμερα με την κόρη «ενός ανθρώπου που δεν μπόρεσε να την ακολουθήσει σε ολόκληρη τη ζωής». Ως πατέρας κόρης ο ίδιος, είπε, μπορεί – όσο γίνεται - να καταλάβει πώς είναι να μεγαλώνει μια κόρη χωρίς την σκιά του πατέρα, πώς είναι να αισθάνεσαι ότι λείπει αυτός που σε έφερε στη ζωή.
«Ό,τι κι αν συμβεί είναι βέβαιο πως αυτό το κενό δεν μπορεί να αναπληρωθεί». Αυτό που μπορεί να αναπληρωθεί, είπε, είναι η παρηγοριά ότι ο πατέρας της, ο αδερφός, ο γονιός, ο συγγενής, έπεσε για ένα ιδανικό, όπως εμείς οι Έλληνες ξέρουμε να πεθαίνουμε.
Η πατρίδα οφείλει να κάνει κι άλλα γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που είναι η ιστορική συνέχεια αυτών που σήμερα τιμούμε, σημείωσε ο κ. Δαβάκης.
Της λειτουργίας στον ιερό ναό Της του Θεού Σοφία προέστη ο Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος και παρέστησαν η Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής, Υπουργοί της κυπριακής Κυβέρνησης, εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων, της στρατιωτικής ηγεσίας και συγγενείς των 16 Ελλήνων, 10 από τους οποίους θάφτηκαν μετά στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας στη Λευκωσία ενώ τα οστά των 6 θα επαναπατριστούν στην Ελλάδα για ταφή.
Με την διεξαγωγή της μεγαλειώδους Στρατιωτικής Παρέλασης στο Σύνταγμα κορυφώνονται σήμερα οι επετειακές εκδηλώσεις για την συμπλήρωση 204 χρόνων από την Επανάσταση της 25ης Μαρτίου 1821 ενάντια στον Οθωμανικό Ζυγό. Αναλυτικά το πρόγραμμα της σημερινής ημέρας.
Του Χρήστου Μαζανίτη
204 χρόνια μετά την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ελλάδας θα παρελάσουν ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κώστα Τασούλα, στην λεωφόρο Αμαλίας, στο Σύνταγμα.
Στο πλαίσιο εορτασμού της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου του 1821 θα πραγματοποιηθούν στην Αττική οι ακόλουθες εκδηλώσεις:
Την 06:20, ρίψη 21 χαιρετιστήριων βολών από το πυροβολείο του Λυκαβηττού και εκτέλεση Εωθινού από τμήματα μουσικής των Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΔ) και των Σωμάτων Ασφαλείας (ΣΑ) στους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας.
Την 08:00, επίσημη έπαρση της Εθνικής Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης.
Την 10:00, δοξολογία στον Καθεδρικό (Μητροπολιτικό) Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αθηνών, Προεξάρχοντος του Μακαριότατου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμου Β΄.
Την 10:01, ρίψη 21 χαιρετιστήριων βολών από το πυροβολείο του Λυκαβηττού.
Την 10:55, κατάθεση στεφάνου στο Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη από την Α.Ε. τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Την 11:00, παρέλαση τμημάτων των ΕΔ και των ΣΑ, μπροστά από το Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτη, ενώπιον της Α.Ε. του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Την 18:41, επίσημη υποστολή της Εθνικής Σημαίας στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και ταυτόχρονα ρίψη 21 χαιρετιστήριων βολών από το πυροβολείο του Λυκαβηττού.
Επιπλέον και σε όλη την επικράτεια θα πραγματοποιηθούν οι εξής εκδηλώσεις:
Παρελάσεις Στρατιωτικών Τμημάτων.
Γενικός Σημαιοστολισμός των Μονάδων, Στρατιωτικών Καταστημάτων και Πολεμικών Πλοίων από την 08:00 της Κυριακής 23 Μαρτίου μέχρι και τη δύση του ηλίου της Τρίτης 25 Μαρτίου 2025.
Φωταγώγηση των Μονάδων, Στρατιωτικών Καταστημάτων και Πολεμικών Πλοίων κατά τις βραδινές ώρες της Δευτέρας 24 και Τρίτης 25 Μαρτίου 2025.
Ουσιαστικά, η επανάσταση ξεκίνησε την 21η Φεβρουαρίου του 1821. Εκείνη τη μέρα μια μικρή ομάδα με επικεφαλής τον Βασίλειο Καραβία, έχοντας Έλληνες Κεφαλλονίτες Επτανήσιους ναύτες και έμμισθους Αλβανούς, επιτέθηκαν στην Οθωμανική φρουρά στο Γαλάτσι και τους λίγους μουσουλμάνους του χωριού.
Η επανάσταση ξέσπασε στην Πελοπόννησο τον Μάρτιο του 1821 και πριν την 25η Μαρτίου σημειώθηκαν σποραδικά αιματηρά επεισόδια..
Είχε προηγηθεί η σύσκεψη των προεστών και άλλων σημαντικών Ελλήνων στη Βοτσίτσα, στην οποία όμως δεν είχαν ληφθεί οριστικές αποφάσεις για την έναρξη της επανάστασης. Οι υποψίες όμως των Οθωμανικών αρχών επιτάχυναν τις εξελίξεις.
Ο επαναστατικός αναβρασμός εκείνων των ημερών ήταν τόσο μεγάλος που καθιστούσε πια επικίνδυνη την αναβολή της εξέγερσης ενώ από τις 14 έως τις 20 Μαρτίου έλαβαν χώρα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου επιθέσεις εναντίον Μουσουλμάνων.
Στις 17 Μαρτίου ορκίστηκαν στην Μάνη που ήταν ελεύθερη και στις 23 καταλήφθηκε από Μανιάτες και άλλους οπλαρχηγούς η Καλαμάτα, όπου συγκροτήθηκε η «Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος » με επικεφαλής τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Αργότερα, οι πελοποννησιακές δυνάμεις με επικεφαλής τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη πολιόρκησαν την Τριπολιτσά, την οποία και κατέλαβαν.
Η εκστρατεία του Υψηλάντη απέτυχε και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα οθωμανικά στρατεύματα έσβησαν τις περισσότερες από τις επαναστατικές εστίες της ηπειρωτικής Ελλάδας όμως οι επαναστάτες κατάφεραν να υπερισχύσουν στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και σε πολλά νησιά του Αιγαίου.
Η ημερομηνία της 25ης Μαρτίου επιλέχθηκε αργότερα ως συμβολική μέρα για έναρξη της επανάστασης.
«Ξύπνα, ταράζου, μη φοβού, χαίρε, Παρθένε, χαίρε. Ο Κύριός μου είναι με σε, Ελλάς, ανάστα, χαίρε», Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
«Σήμερον της σωτηρίας ημών το Κεφάλαιον, και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις· ο Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίνεται, και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται. Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν· Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου».
Η Εκκλησία γιορτάζει την αναγγελία της χαρμόσυνης είδησης της θείας ενσάρκωσης. Ο θεόσταλτος Αρχάγγελος Γαβριήλ –στην εβραϊκή σημαίνει ο άνθρωπος του Θεού- παρουσιάζεται στην Παρθένο Μαρία και της αναγγέλλει ότι θα γεννήσει τον Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή όλων των Δεσποτικών εορτών. Στο απολυτίκιο της εορτής ψάλλουμε: «σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις…». Το περιεχόμενο της εορτής αναφέρεται στο γεγονός κατά το οποίο ο αρχάγγελος Γαβριήλ- ο άγγελος με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την ενανθρώπηση του Χριστού- επισκέφθηκε με εντολή του Θεού την Παναγία και την πληροφόρησε ότι έφθασε ο καιρός της σαρκώσεως του Λόγου του Θεού και ότι αυτή θα γίνη η μητέρα Του. (βλ. Λουκά α’, 26-56).
«Και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις»: τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού την εξαγγέλλουν οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, όπως ενδεικτικά ο Ησαΐας, ο Ζαχαρίας, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Και πράγματι, αποτελεί μυστήριο για τον ανθρώπινο πεπερασμένο νου το πώς ο απερινόητος Θεός γίνεται άνθρωπος.
«Ο Υιός του Θεού, Υιός της Παρθένου γίνεται»: ο Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται Υιός της Παρθένου, ο Θεός γίνεται άνθρωπος, ενώνονται οι δύο φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη, σε ένα πρόσωπο, το πρόσωπο του Ιησού-Σωτήρος, που με τη σάρκωσή του θεραπεύει την ανθρώπινη φύση.
«Και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται»: ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ευαγγελίζεται τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος προς την Παρθένο Μαρία, αλλά αναγγέλλει τη χάρη και τη χαρά της σωτηρίας και της θεραπείας σε κάθε άνθρωπο.
«Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν»: έτσι, οι άνθρωποι, όπως ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ας βοήσωμεν «Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου».
Η Παναγία αποκαλείται «κεχαριτωμένη» και χαρακτηρίζεται «ευλογημένη», αφού ο Θεός είναι μαζί της.
Η λέξη «ευαγγελισμός» αποτελείται από δύο επί μέρους λέξεις, ήτοι ευ και αγγελία, και δηλώνει την καλή είδηση, την καλή αγγελία. Πρόκειται ουσιαστικά για την εκπλήρωση της υπόσχεσης του Θεού, που δόθηκε μετά την πτώση του Αδάμ και της Εύας (βλ. Γεν. γ’, 15), η οποία λέγεται πρωτευαγγέλιο. Γι’ αυτό, η πληροφορία της ενανθρώπησης του Λόγου του Θεού είναι η μεγαλύτερη είδηση μέσα στην ιστορία.
Με την ενανθρώπηση του Χριστού και την Ανάστασή Του, θεώθηκε η ανθρώπινη φύση και έτσι δόθηκε η δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να θεωθεί. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού ελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά της δουλείας, θεραπεύει την ανθρώπινη φύση από την ασθένεια και προαναγγέλλει τη νίκη επί της φθοράς.
Η ένωση της θείας με την ανθρώπινη φύση, στην κοιλιά της Θεοτόκου, συνιστά την άμεση θέωση της ανθρώπινης φύσης. Είναι χαρακτηριστικός ο λόγος του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού: «άμα σαρξ, άμα Θεού Λόγου σαρξ».
Σαφείς μαρτυρίες περί της έναρξης του εορτασμού του ευαγγελισμού της ενσάρκωσης του Ιησού δεν υπάρχουν. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι καθιερώθηκε να εορτάζεται στις 25 Μαρτίου κατά τα χρόνια που είχε πλέον καθιερωθεί ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου, δηλαδή περί τον 4ο αι.
«Η στιγμή που ο Λόγος έγινε σάρκα και κατοίκησε ανάμεσά μας…», «Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν», κατά τον ευαγγελιστή Ιωάννη, επηρέασε πολλούς και σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, όπως οι Ντούτσιο, Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Πάολο Ντε Ματέις, Καραβάτζιο, Μποτιτσέλι, Τζιότο, Ρούμπενς, Ελ Γκρέκο (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος) και Ντονατέλο.
Ήθη, έθιμα και παραδόσεις
Σήμερα, παραμένει η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, με μία εξαίρεση: η Εκκλησία επιτρέπει την ψαροφαγία («κατάλυσις ιχθύος», σύμφωνα με την εκκλησιαστική ορολογία), όπως και την Κυριακή των Βαΐων, λόγω της σπουδαιότητας της γιορτής. «Αν δεν έχεις να φας ψάρι, να γλείψεις ψαροκόκαλο», λένε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ενώ σχετικό είναι και το παιδικό τραγουδάκι «Του Ευαγγελισμού και των Βαγιώ,/τρώνε ψάρι και κολιό...».
Το έδεσμα της ημέρας είναι ο μπακαλιάρος (βακαλάος) με ή χωρίς σκορδαλιά. Ο παστός μπακαλιάρος που καταναλώνουμε, εμφανίστηκε στο ελληνικό τραπέζι περί τον 15ο αι. και με την πάροδο του χρόνου καθιερώθηκε ως το πιάτο της εορτής του Ευαγγελισμού. Με εξαίρεση τα νησιά, όπου υπήρχε πάντα φρέσκο ψάρι, στην υπόλοιπη Ελλάδα ο παστός μπακαλιάρος ήταν η φθηνή και εύκολη λύση.
Η εορτή είναι συνδεδεμένη τόσο με τη θρησκευτική όσο και με την εθνική συνείδηση του λαού μας. Γεννήθηκε η ελπίδα για τον άνθρωπο, η ελπίδα που γέμισε και τις ψυχές των Ελλήνων που σήκωσαν το ιερό λάβαρο του εθνικού αγώνα, που εικονίζει τη θεία μορφή της Παναγίας, η οποία είναι και προστάτιδα των ενόπλων μας δυνάμεων. Η ημέρα του Ευαγγελισμού έχει καθιερωθεί και ως ημέρα της Εθνικής Παλιγγενεσίας.
Επίλογος
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης με το ποίημά του «Εικοστή πέμπτη Μαρτίου Ευαγγελισμός - Ελληνισμός» συνοπτικά, αλλά και με πληρότητα, αποδίδει την κατακλείδα της μεγάλης εορτής: «Μεμιάς ανοίγει ο ουρανός τα σύγνεφα μεριάζουν, οι κόσμοι εμείνανε βουβοί, παράλυτοι, κοιτάζουν. Μια φλόγ’ αστράφτει… ακούονται ψαλμοί και μελωδία… Πετάει έν’ άστρο… σταματά εμπρός εις τη Μαρία… "Χαίρε, της λέει, αειπάρθενε, ευλογημένη, χαίρε! Ο Κύριός μου είναι με σε. Χαίρε, Μαρία, χαίρε!"»… «Ξύπνα, ταράζου, μη φοβού, χαίρε, Παρθένε, χαίρε. Ο Κύριός μου είναι με σε, Ελλάς, ανάστα, χαίρε».